Phrygia Hierapolis’i sit alanında,T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Genel Müdürlüğü tarafından verilen izinle Prof.Dr. Grazia Semeraro (Salento Üniversitesi, Lecce, İtalya) tarafından kazı ve restorasyon çalışmaları devam etmektedir. Çalışmalar Denizli Müzesi ve Pamukkale Üniversitesi (Denizli) işbirliğinde devam etmektedir. Heyetin çalışmalarına çok sayıda İtalyan Üniversitesi katılmaktadır: Torino Politeknik, Floransa, Padova, Pisa, Roma ‘La Sapienza’, Messina ve Lecce (Salento) Üniversiteleri. Dışişleri Bakanlığı tarafından resmen tanınmış olan Heyet Türkiye İtalya Büyükelçiliği ile işbirliğinde çalışmaktadır. Kazıda Bakanlık temsicisi olarak Birgül Camoğlu Günaydın, ve Başkan Yard. İnci Türkoğlu (Pamukkale Üniversitesi).
Çalışmalar bu sene Haziran ayında, tanrı Hades’in kutsal alanı, antik çağda yaşayanlar tarafından cehennemin kapısı olduğu düşünülen ünlü Ploutonion’da gerçekleştirilen restorasyon çalışmalarıyla başladı. Prof.Dr. Francesco D’Andria yönetiminde, Denizli Müze Müdürü Hüseyin Baysal denetiminde ve Tofaş – Koç Vakfı’nın desteğiyle gezi güzergahı tamamlandı. İlk basın tanıtımı 19 Eylül tarihinde Tofaş CEO’su Cengiz Eroldu’nun katılımıyla gerçekleştirildi.
Theatron (İzleyicilerin Hades-Plouton kutsal mağarasının önünde gerçekleştirilen törenleri izlemek için oturdukları basamaklar) restorasyonu yapılarak yeniden düzenlendi, kutsal alanı çevreleyen portikonun bazı sütunları yerleştirildi ve kutsal mekanın içinde tanrının büyük heykelinin üzerinde yer aldığı kaidenin onarımı yapıldı. Bu heykelin bir mermer kopyası sayısal restorasyonla Afyon’da yapılarak kutsal mekanın içindeki kaidenin üstüne yerleştirildi. Üç başlı köpek Kerberos ile birlikte çevreye hakimdir ve turistler için bir çekim noktası oluşturmaktadır. Şantiye genel koordinatörü Kadir Özel.
Kazı çalışmaları Eylül ayında antik kentin pek çok noktasında başladı: Apollon Kutsal Alanı, Tapınak Nymphaeumu (Apollon Kutsal Alanı içinde Severuslar Dönemi’nde inşa edilen anıtsal çeşme), Tiyatro’nun yakınındaki Evler, Nekropolis. Yazıt çalışmaları, eserler üzerinde yapılan çalışmalar (keramik, mermer heykel, lahitler) ve yenilikçi teknolojilerle (lazer tarayıcı, üç boyutlu rekonstrüksiyonlar) antik kentin anıtlarının sistemli çizim çalışmaları devam etmektedir. Önemli bir araştırma konusu da restorasyon projelerinin hazırlanması için son derece gerekli olan yapıların sismik olaylara tepkilerinin analizidir.
Hierapolis kentinin tarihinde yeni bir sayfa açıldı. 2016 yılında Hüseyin Baysal tarafından yönetilen Denizli Müzesi arkeologları tarafından keşfedilen Phryg Nekropolisi alanında yeni bir kazı başladı. Kuzey Giriş’in yakınında gerçekleştirilen kurtarma kazısı sırasında, İ.Ö. VIII – VII. yüzyıllara tarihlenen bazı yapılar gün ışığına çıkartıldı (Meral Tarhan, Elvan Altıntaş ve Birgül Camoğlu Günaydın tarafından). Kentin tarihi açısından taşıdığı büyük önem itibariyle çalışmalar bu sene Denizli Müzesi ile işbirliğinde yeniden başlatıldı. Bu keşiften önce Hierapolis’in antik tarihiyle –Hellenistik Dönem’de (İ.Ö. III – II. yüzyıllar) Makedonlar tarafından kurulduğunu hatırlayalım- ilgili bir bilgi yoktu. Oysa şimdi çok daha eskiye tarihlenen yeni bir yerleşim gün ışığına çıkartıldı, artık Yunanlılar gelmeden önce Lykos Vadisi’nde oturan halklarla ilgili yeni bilgilere ulaşılacaktır. Bulunan kremasyon mezarlar taşlarla çevrilidir ve törenlerle (ocaklar ve içi kömür ve kül dolu kuyuların etrafında gerçekleştirilen) bağlantılıdır.
Antik yazarlar, Hierapolis olduğu düşünülen, Kroisos (ünlü Lydia kralı) zamanındaki bir kentten söz etmişlerdir, ancak bu kadar eski bir döneme işaret eden arkeolojik buluntulara şimdiye kadar rastlanmamıştı. Kuşkusuz Ploutonion Phrygler tarafından bilinmekteydi, ancak nerede yaşadıkları hakkında bir bilgimiz yoktu. Phryg geçmişine dair bubuluntular şimdi arkeologların üstesinden gelmesi gereken yeni bir meydan okumadır.
Prof. Dr. Grazia Semeraro
Hierapolis Kazısı Başkanı
